Z Małopolska w II Wojnie Światowej


BOSSOWSKI Franciszek.     
Urodzony 12 kwietnia 1879 r. w Stryszowie pow. Żywiec. Syn Stanisława i Kamili z d. Schneider. W 1897 r. ukończył gimnazjum w Wadowicach. W latach 1897-1901 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskując w 1902 r. tytuł doktora praw. W 1902 r. został zatrudniony w Ekspozyturze Prokuratorii Skarbu w Krakowie. Od 1918 r. pracował w Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej. W latach 1920 - 1939 wykładał na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie na katedrze prawa rzymskiego, początkowo zastępczo, później jako profesor nadzwyczajny. W 1922 r. uzyskał nominacje na profesora zwyczajnego. W roku akademickim 1927/28 był dziekanem Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Ponadto wykładał nauki społeczne na Studium Rolniczym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Od 1925 r. członek Zarządu Oddziału Wileńskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Był także członkiem wileńskiej korporacji Cresovia. Napisał rozprawy naukowe z dziedziny prawa rzymskiego, historii prawa polskiego i prawa cywilnego. Od 1928 r. był członkiem Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Był członkiem korespondentem Instituto del studi Legilativi oraz członkiem Instituto di divitto Romano w Rzymie i Internationale Vereinigung für Rechts und Wirtschaftsphilosophi w Berlinie. Był ponadto członkiem i prezesem Towarzystwa Prawniczego im. I. Daniłowicza w Wilnie. Przewodniczył Towarzystwu Obrony Ziem Wschodnich. W chwili wybuchu II wojny światowej przebywał w Warszawie. W październiku 1939 r. przeniósł się do Krakowa. 16 października 1939 r. Rada Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego powierzyła mu część wykładów prawa rzymskiego, jako profesorowi „wspomagającemu”. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie "Sonderaktion Krakau". Po  przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków). 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. Zwolniono go 8 lutego 1940 r. w stanie skrajnego wyczerpania. Powrócił do Krakowa. Prowadził tajne nauczanie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Egzaminował z prawa karnego.            
Zmarł w Krakowie 3 maja 1940 r., został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.      
Alma Mater w podziemiu , Kraków 1964, s. 256; Barcik Mieczysław, Franciszek Bossowski (1879–1940), [w:] Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939, Kraków 1989, s. 59-60 (z fotografią); Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 255, 267; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom?http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Wnuk Włodzimierz, 'Mortui sunt ut liberi vivamus',„Kierunki” 1964 nr 20 s. 6; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 96; w.z., Tragiczna lista strat nauki polskiej, „Dziennik Polski” 1945 nr 48 s. 3;



[1] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267;

[2] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267;

[3] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267;

[4] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267;

[5] Poznański Stanisław, Zaborowski Jan, Sonderaktion Krakau, Warszawa 1964, s. 92;