Z Małopolska w II Wojnie Światowej

DĄBROWSKI Jan Konstanty.    
Urodzony 21 grudnia 1890 r . w Krośnie. Syn Konstantego (właściciela tartaku i garbarni) i Emilii z d. Krupińskiej. Uczył się w szkole powszechnej w Krosnie. Był uczniem gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie. W 1908 r. zdał maturę i rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wstąpił w 1908 r. do „Zarzewia”. Od 1910 r. należał do konspiracyjnej Armii Polskiej i do Drużyn Strzeleckich. Studia na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończył w 1912 r. obroną pracy doktorskiej Elżbieta Łokietkówna.. Podjął pracę nauczyciela historii w gimnazjach krakowskich: im. Jana III Sobieskiego i św. Jacka. Od 1917 r. pracował naukowo i kształcił się w Budapeszcie, Wiedniu i Paryżu. Reprezentował na Węgrzech Naczelny Komitet Narodowy. Starał się o zwolnienie z obozów internowania żołnierzy Legionów. W 1919 r. habilitował się na podstawie rozprawy Ostatnie lata Ludwika Wielkiego. Został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Wileńskiego. Kierował Katedrą Historii Polski i Litwy. W 1920 r. przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński. Został profesorem w Katedrze Historii Średniowiecznej. W latach 1921 – 1945 był sekretarzem Komisji Historycznej Polskiej Akademii Umiejętności. W 1924 r. objął kierownictwo Katedrze Historii Średniowiecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego jako profesor zwyczajny. Od 1924 r. był członkiem Towarzystwa Literackiego im. Petofiego w Budapeszcie i Węgierskiej Akademii Umiejętności. Od 1925 r. był członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1928 – 1952 był przewodniczącym Komisji Historii Wojskowości w Polsce. W 1929 r. został członkiem honorowym Węgierskiego Towarzystwa Historycznego i prezesem Towarzystwa Polsko-Węgierskiego w Krakowie. Wstąpił do Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa i Polskiego Towarzystwa Historycznego. W 1936 r. został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. W 1932 r. wybrano go na członka Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Współpracował z „Czasem”. 6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau”[1]. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). Został zwolniony 27 listopada 1939 r. (wg Jerzego S. - dopiero 8 grudnia 1939 r.) z więzienia po interwencji władz węgierskich[5]. Uczestniczył w tajnym nauczaniu. Brał udział w tajnym nauczaniu. W latach 1945-1947 był dziekanem Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1945-1952 pełnił funkcję sekretarza Wydziału II Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1945 – 1964 r. był prezesem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. W latach 1947 – 1950 był prezesem Polskiego Towarzystwa Historycznego. W 1948 r. był organizatorem jubileuszu 75-lecia Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1948 do 1952 r. był prorektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego i jednocześnie sekretarzem generalnym Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem i przewodniczącym Rady Biblioteki Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1949 – 1952 przewodniczył Radzie Muzeum Archeologicznego Polskiej Akademii Umiejętności. Zainicjował serie wydawnicze Polskiej Akademii Umiejętności: Z życia literatury, Prace Onomastyczne, Historia nauki polskiej w monografiach. W 1952 r. zorganizował sesję naukową poświęconą stosunkom Krakowa z Pomorzem. Został kierownikiem Katedry Historii Powszechnej Średniowiecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powołano go także na członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk i członka jej Prezydium. W Polskiej Akademii Nauk był sekretarzem Oddziału w Krakowie, członkiem Prezydium i przewodniczącym Komisji Nauk Historycznych tego oddziału. W 1954 r. zorganizował sesję naukową „Krakowskie Odrodzenie”. Objął stanowisko dyrektora Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Był członkiem Komitetu Redakcyjnego Polskiego Słownika Biograficznego oraz redaktorem „Rocznika Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie”. Ogłosił ponad 600 prac naukowych. W 1961 r. przeszedł na emeryturę. W 1964 r wybrano go prezesem honorowym Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Uniwersytet Jagielloński oraz uniwersytet w Budapeszcie nadały mu tytuły doktora honoris causa. W 1960 r. dedykowano mu tom rozpraw Mediaevalia.  
Zmarł 17 lipca 1965 r. w Krakowie.      
Odznaczony Krzyżem Komandorskim i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Węgierskim Krzyżem Zasługi z Gwiazdą, Krzyżem Komandorskim Orderu Corona d’Italia.           
Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom?http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html<span /> [dostęp 19 czerwca 2020]; UrbańczykStanisław, Uniwersytet za kolczastymdrutem, Kraków 1969, s. 272; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;