Z Małopolska w II Wojnie Światowej


DAWIDOWSKI Roman Marian.         
Urodzony 9 grudnia 1883 r. w Krakowie. Szkołę powszechną ukończył w Podgórzu. W latach 1896-1900 był uczniem V Gimnazjum w Podgórzu. W 1903 r. zdał maturę w II Gimnazjum Klasycznym im. św. Jacka i rozpoczął studia na Akademii Górniczej w Pribramie. Po złożeniu pierwszego egzaminu państwowego przeniósł się do Cesarsko-Królewskiej Akademii Górniczej w Leoben. W 1906 r. uzyskał dyplom inżyniera górniczego, a w 1907 r. inżyniera hutniczego. W latach 1908-1909 pracował jako asystent, a następnie adiunkt w walcowni blach oraz w Fabryce Pługów i Cynkowni Huty „Fryderyka” Trzynieckiego Towarzystwa Górniczo-Hutniczego. Od 1910 r. był kierownikiem walcowni w Neudeck. Później został konstruktorem w fabryce maszyn specjalnych i górniczych Johann Hopf i Ska w Wiedniu. Następnie był zarządcą zakładów hr. hr. Wilczka i Starhemberga w Boguminie i Polskiej Lutynie. W latach 1912-1915 był pracownikiem kontraktowym Krajowej Dyrekcji Skarbu we Lwowie. Odpowiadał za przebudowę palenisk olejowych na gazowe w salinach małopolskich. Od 10 października 1915 r. był inżynierem departamentu monopolu solnego Ministerstwa Skarbu w Wiedniu. 16 grudnia 1918 r. podjął pracę w Wydziale Górniczym Komisji Rządzącej dla Galicji, Śląska Cieszyńskiego i Orawy. 24 lipca 1920 r. otrzymał tytuł radcy górniczego. 21 października 1921 r. został starszym radcą górniczym. Od 1 października 1921 r. był naczelnikiem Państwowej Żupy Solnej w Wieliczce. Od 6 lutego 1922 r. wykładał technikę cieplną na Akademii Górniczej w Krakowie. W czerwcu 1922 r. otrzymał stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wyjechał na studia do Wiednia i Zurychu. 25 stycznia 1925 r. otrzymał tytuł profesora kontraktowego i kierownika katedry Technologii Ciepła i Paliwa Akademii Górniczej w Krakowie. 9 października 1925 r. otrzymał tytuł nadzwyczajnego profesora kontraktowego. W 1932 r. Akademia Górnicza w Leoben przyznała mu tytuł doktora honoris causa. 4 lutego 1932 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a 27 września 1935 r. profesorem zwyczajnym. Od 1933 r. był prorektorem Akademii Górniczej. 6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau”[1]. Osadzono go w więzieniu Montelupich[2]. Został przeniesiony do koszar przy ul. Mazowieckiej w Krakowie[3]. Przewieziono go do więzienia we Wrocławiu[4]. Został osadzony w KL Sachsenhausen[5]. Przeniesiono go do KL Dachau. 8 lutego 1940 r. został zwolniony z KL Dachau[6]. Był polskim wizytatorem w Schulamcie w Krakowie. Zajmował się kształceniem polskich techników. Prowadził tajne nauczanie. Od połowy 1942 r. był zatrudniony w oficjalnym Państwowym Zakładzie Badania Materiałów kontrolującym jakość materiałów produkowanych i używanych w Generalnym Gubernatorstwie. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Krakowa brał udział w reaktywowaniu Akademii Górniczej. Od 1945 r. był kierownikiem Katedry Termodynamiki na Wydziale Komunikacji Akademii Górniczej, później przekształconym w Wydział Mechaniczny Politechniki Krakowskiej. W tym okresie był współwłaścicielem Towarzystwa Budowy Pieców Przemysłowych i Urządzeń Hutniczych IGNIS Sp. z o. o. Od 1 maja 1949 r., po wykupieniu Towarzystwa przez „Biprocemwap”, był głównym konstruktorem w tym biurze. 31 sierpnia 1952 r. przeniesiono go na stanowisko głównego technologa d/s cieplnych. 1 grudnia 1952 r. został formalnie zwolniony z pracy. Od tej pory miał być konsultantem pracującym na zlecenie.          
Zmarł nagle 3 grudnia 1952 r. w Krakowie.   
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1949), Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, Srebrnym Medalem Za Długoletnią Służbę, Medalem Zwycięstwa i Wolności (1945), Krzyżem Oficerskim Gwiazdy Rumunii.          
Akta osobowe w BIPROCEMWAP; Akta Rejestru Handlowego w Archiwum Państwowym w Krakowie - Towarzystwo Budowy Pieców Przemysłowych i Urządzeń Hutniczych IGNIS; Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949), Kraków 1979, s. 34; Gruszczyk Hubert, Różne były formy walki z okupantem czyli Akademia Górnicza w Krakowie w okresie okupacji, „W Marszu 1939-1945” 1974 nr 1 s. 57; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267; Pawlik T., Prof. dr inż. Roman Dawidowski 1883-1983, „Hutnik” 1983 nr 11; Politechnika Krakowska 1945-1970. Wydział Mechaniczny, Kraków 1970; Waga Julian, Szkolnictwo miasta Krakowa w latach okupacji niemieckiej 1939 – 1945, „Rocznik Krakowski 1948 s. 44; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402; Zachuta Leszek, Biprocemwap S.A., Kraków 1999, s. 290-293; Zachuta Leszek, Towarzystwo Budowy Pieców Przemysłowych i Urządzeń Hutniczych IGNIS, „Wiadomości Gospodarcze” 1999 nr 2, s. 6; Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967, Kraków 1970, s. 621; Życiorysy profesorów i asystentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1919-1964), Kraków 1965, s. 66-70;



[1] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[2] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[3] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[4] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[5] Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;

[6] Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;