Z Małopolska w II Wojnie Światowej

DZIEWOŃSKI Karol.
Urodzony 18 sierpnia 1876 r. w
Jarosławiu. Syn Józefa (powstańca styczniowego 1863 r.). W 1895 r. zdał maturę. Rozpoczął studia na Wydziale Chemii Technicznej c.k. Szkoły Politechnicznej we Lwowie. W trakcie studiów otrzymał na uczelni pracę demonstratora. W 1901 r. otrzymał dyplom inżyniera technologa. W latach 1902-1904 był asystentem Uniwersytetu we Fryburgu. W 1903 r. obronił we Lwowie pracę doktorską. Od 1904 r. był asystentem, a później docentem l`Ecole de Chimie w Miluzie. W 1906 r. za namową i z polecenia Loeltinga objął kierownictwo Centralnego Laboratorium Fabryki Towarzystwa „Kuwajewskaja Manufaktura" w Iwanowo- Wozniesieńsku. W 1911 r. mianowano go profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Objął kierownictwo II Zakładu Chemicznego. Od 1911 do 1913 r. opiekował się Kółkiem Chemików Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego, będąc jego kuratorem. Był wybitnym chemikiem organikiem i dydaktykiem. Wykładał podstawy chemii organicznej dla studentów chemii i farmacji oraz prowadził wykłady monograficzne dla studentów chemii. W 1919 r. został powołany na członka-korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1920-1922 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. 25 lutego 1921 r. otrzymał tytuł Honorowego Członka Koła Chemików Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1922-1926 był dyrektorem Oddziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Otrzymał honorowe członkostwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Polskiego i Niemieckiego Towarzystwa Chemików Kolorystów. W 1923 r. wybrano go na członka czynnego Wydziału Matematyczno- Przyrodniczego Polskiej Akademii Umiejętności. Był także od 1923 r. członkiem Akademii Nauk Technicznych w Warszawie i Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Był członkiem założycielem, a następnie w latach 1924-1937 prezesem zarządu Polskiego Towarzystwa Chemicznego. W 1926 roku pełnił funkcję Prezesa Polskiego Towarzystwa Chemicznego. W 1936 r. został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau”[1]. Osadzono go w więzieniu Montelupich[2]. Został przeniesiony do koszar przy ul. Mazowieckiej w Krakowie[3]. Przewieziono go do więzienia we Wrocławiu[4]. Został osadzony w KL Sachsenhausen[5]. Po zapoczątkowaniu akcji zwalniania części profesorów zadeklarował pozostanie w obozie w zamian za ciężko chorego profesora Stołyhwę. 8 lutego 1940 r. został zwolniony z obozu Po powrocie do domu i zdrowia podjął pracę w firmie farmaceutycznej Wandera. Zaczął też wykładać na tajnych kompletach Wydziału Lekarskiego i Studium Farmaceutycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Należał do powstałego na Tajnym Uniwersytecie Komitetu Trzech który zdobywał fundusze na pomoc dla asystentów i ich rodzin[6].           
6 grudnia 1943 r. zginął potrącony przez tramwaj w drodze do profesora Władysława Szafera po zapomogę dla jednego z asystentów, został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.   
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi.           
Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 267; Karty z dziejów Naukowego Koła Chemików UJ. Wspomnienia studentów i absolwentów. Złota Księga Wydziału Chemii UJ t. 2, red. Elżbieta Szczepaniec-Cięciak, red. Krystyna Łopata, Kraków 2008; Stołyhwo Kazimierz, W niewoli u NSDAP, Kraków 1946; Śródka Andrzej, Uczeni polscy XIX i XX stulecia, tom I: A-G, Warszawa 1994; Urbańczyk Stanisław, Uniwersytet za kolczastym drutem, Kraków 1969, s. 272; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;



[1] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[2] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[3] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[4] Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 268;

[5] Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;

[6] Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 402;