Z Małopolska w II Wojnie Światowej

LANDE Jerzy Władysław.

Urodzony 13 listopada 1886 r. w Dorpacie (dziś Tartu w Estonii). Syn Michała (inżyniera kolejowego) i Michaliny z d. Zakrzewskiej. Pierwsze cztery klasy gimnazjum zaliczył corocznymi egzaminami w gimnazjum w Carycynie jako ekstern. Przeniósł się do V Gimnazjum w Warszawie. Od 1903 r. pasjonował się fotografią. Fotografował głównie krajobrazy, ale także architekturę i portretował ludzi . W 1905 r. zdał maturę w Petersburgu (otrzymał złoty medal dla najlepszego maturzysty). Podjął studia na Wydziale Prawa uniwersytetu w Petersburgu. Od 1909 r. uprawiał taternictwo. Był uczestnikiem pierwszego zimowego wejścia na Kozie Czuby. Prowadził wycieczki studenckie, uczył wspinaczki. Studia ukończył w 1910 r. Wrócił do Polski, zamieszkał w Warszawie. Prowadził kancelarię adwokacką. Działał w Straży Obywatelskiej i Radzie Głównej Opiekuńczej. W latach 1910-1920 był członkiem i zarazem radca prawnym Polskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii w Warszawie. Od 1917 r. pracował jako radca w Ministerstwie Sprawiedliwości i w Biurze Komisji Instrukcji dla Prokuratorów Tymczasowej Rady Stanu . Brał udział w pracach Towarzystwa Prawniczego, Towarzystwa Psychologicznego i Instytutu Filozoficznego. W 1921 r. otrzymał tytuł zastępcy profesora. W 1924 r. organizował Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Wilnie. W 1925 r. został profesorem nadzwyczajnym teorii i filozofii prawa. Był kierownikiem Katedry Teorii i Filozofii Prawa na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W 1929 r. przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński . W 1936 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska)W celi nr 306 wygłosił 19 listopada 1939 r. wykład Nauki o prawie, a później pogadankę autobiograficzną. 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków). 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. Prowadził tam koleżeńskie wykłady ze swojej specjalności. 5 grudnia 1939 r. został na wieczornym apelu pobity przez SS-manów z załogi obozu. 8 lutego 1940 r. został zwolniony z KL Sachsenhausen . Współorganizował konspiracyjne Wydziały Prawa i Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego . Wykładał filozofię prawa na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim . Po wojnie wrócił do pracy na Uniwersytecie.

Zmarł 10 grudnia 1954 r. w Krakowie, został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta (2 maja 1923 r.).

Alma Mater w podziemiu, Kraków 1964, s. 256; Bąk Józef, Człowiek uwikłany w historię, [w:] W marszu 1939-1945 nr 10, s. 110; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 270; Polski Słownik Biograficzny t. 16 s. 467; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Suleja Włodzimierz, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 226. Sunderland Jan, Jerzy Lande, [w:] Estetyka i sztuka fotografii, Kraków 1979; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 404;