Z Małopolska w II Wojnie Światowej

LEHR-SPŁAWIŃSKI Tadeusz. 

Urodzony 20 września 1891 r. w Krakowie. Syn Edwarda Lehra (inżyniera) i Marii z d. Spławińskiej. Mieszkał przy ul. Słowackiego 15 w Krakowie. Był uczniem Gimnazjum im. Jana II Sobieskiego w Krakowie. W latach 1909-1915 studiował językoznawstwo, historię literatury polskiej i filologię klasyczną na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Wiedniu. W latach 1915-1918 był nauczycielem języka polskiego w Zakopanem. W 1918 r. został docentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadził Katedrę Filologii Słowiańskiej. Miał tytuł profesora[1]. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności[2]. Wybrano go rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Należał do Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Od jesieni 1939 r. przewodniczył powstałej w Krakowie konspiracyjnej Komisji Szkolnej[4]. 20 października 1939 r. został powołany przez Komisarza Krakowa Ernsta Zörnera do Rady Przybocznej Miasta Krakowa. 3 listopada 1939 r. odbył rozmowę z SS-Obersturmbannführerem Müllerem uzgadniając z nim termin zebrania ogólnego profesorów i wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego na godzinę 12,00 6 listopada 1939 r[5]. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau[6]. Osadzono go w KL Sachsenhausen[7]. Został zwolniony z obozu 8 lutego 1940 r[8]. Od maja 1942 r. wykładał polonistykę na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim[9]. Był pierwszym po II wojnie światowej rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego[10]. Został członkiem Polskiej Akademii Nauk i Instytutu Słowiańskiego w Pradze. Napisał ponad 400 prac, m.in. O mowie Polaków w Galicji Wschodniej, O pochodzeniu i praojczyźnie Słowian.          
Zmarł 17 lutego 1965 r[11].

Uniwersytety w Pradze i Sofii nadały mu tytuły doktora honoris causa.

Był żonaty, miał syna Andrzeja.       
Gawęda Stanisław, Z dziejów tajnego nauczania, „Kierunki” 1958 nr 48 s. 9; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 273; Kurzyna Mieczysław, Śp. prof. Tadeusz Lehr-Spławiński 1891-1965, „Kierunki” 1965 nr 9 s. 3; Lehr-Spławiński Tadeusz, Pogrom Uniwersytetu, „Kierunki” 1959 nr 45 s. 6; Sierotwiński Stanisław, Krakowskie podziemie literackie pod okupacją hitlerowską, Kraków 1971, s. 38; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 404;