Z Małopolska w II Wojnie Światowej

MIKULSKI Józef Stanisław.         
Urodzony 11 marca 1907 r. w Krakowie. Syn Antoniego (nauczyciela, dyrektora Seminariów Nauczycielskich w Białej Małopolskiej i w Krakowie)i Otylii z d. Heskiej. Szkołę powszechną ukończył w Białej. Od 1917 r. był uczniem Gimnazjum Realnego im. T. Kościuszki w Białej. Kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie, w którym w 1925 r. zdał maturę. Od 1925 r. studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studio biologię (szczególnie zoologię). W 1927 r., na drugim roku studiów, podjął pracę w Katedrze Zoologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1930 r. obronił pracę doktorską z zakresu zoologii. W 1930 r. studiował biologię morza w Stacji Morskiej w Roscoff w Danii, a w 1932 w Instytucie Oceanograficznym w Messynie we Włoszech. Uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Zoologicznym w Padwie. W 1932 r. uzyskał uprawnienia nauczyciela szkół średnich. W latach 1934-1935 był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej i Polskiej Fundacji Kulturalnej - odbył wówczas staż naukowy w zakresie ekologii zwierząt na Uniwersytecie Illinois w USA. Po powrocie do kraju opublikował jedną z pierwszych polskich prac o ekologii: „Z zagadnień ekologii zwierząt”. W 1938 r. habilitował się. Podjął pracę na stanowisku docenta Uniwersytetu Jagiellońskiego. 6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau”.
Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po 

przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. 9 listopada 1939 r. został wywieziony koleją z Krakowa-Łobzowa do więzienia we Wrocławiu. 10 listopada 1939 r. osadzono go w więzieniu karnym przy Kletschkauerstrasse 31 (obecnie ul. Kleczkowska) lub więzieniu śledczym przy Freiburgerstrasse (obecnie ul. Świebodzka). 27 listopada 1939 r. po godz. 20,00 został przewieziony karetką więzienną na dworzec główny we Wrocławiu. Po dwugodzinnym oczekiwaniu w tunelu pod torami kolejowymi zapędzono go do pociągu. 28 listopada 1939 r. z przystanku leśnego za stacją kolejową w Oranienburgu około godz. 16,00 w padającym deszczu ze śniegiem przepędzono go do bramy KL Sachsenhausen i poddano procedurze przyjęcia (kąpiel, strzyżenie, odebranie ubrań, pieniędzy i zegarków, wydanie obozowych pasiaków. 29 listopada 1939 r. zapoznano go z regulaminem obozowym i przydzielono do baraku. 4 marca 1940 r. przeniesiono go do KL Dachau. Zwolniony z obozu na przełomie lata i jesieni 1940 r. (wg Jerzego S. Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; miało to miejsce 9 stycznia 1941 r.) Ciężko chorował. W 1941 r. podjął pracę w Stacji Ochrony Roślin. W latach 1943-1944 prowadził tajne nauczanie na konspiracyjnym Wydziale Rolnym i Farmaceutycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1946 r. współorganizował Katedrę Zoologii i Pracownię Zoologiczno-Entomologiczną Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykładał na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1947 r. przeniósł się na Uniwersytet Mikołaja Kopernika do Torunia. Został mianowany profesorem nadzwyczajnym. Mianowano go kierownikiem Katedry Ochrony Przyrody i Ekologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym tego Uniwersytetu. Prowadził wykłady i seminaria z zakresu ekologii, zoogeografii, hydrobiologii i biologii morza. Był prezesem Zarządu Głównego, potem Członkiem Honorowym i Honorowym Prezesem Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego. Był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Działał w Lidze Ochrony Przyrody (od 1973 r. był jej członkiem honorowym). Pracował w Komitetach Ekologicznym i Hydrobiologicznym Polskiej Akademii Nauk. Należał do Rad Naukowych Instytutu Rybactwa Śródlądowego, Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, Instytutu Ochrony Roślin, Instytutu Ekologii Polskiej Akademii Nauk, a także Zakładu Biologii Wód Polskiej Akademii Nauk. Należał do Societas Internationalis Limnologiae. W 1959 r. współorganizował Stację Limnologiczną Uniwersytetu Mikołaja Kopernika z siedzibą w Iławie. Od 1959 r. był członkiem-założycielem Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego (w 1983 r. otrzymał jego  członkostwo honorowe i tytuł Honorowego Prezesa). W 1961 r. został mianowany profesorem zwyczajnym. W 1962 r. był stypendystą Fundacji Rockefellera w Stanach Zjednoczonych. W 1965 r. współorganizował Międzynarodowy Kongresu Limnologów w Polsce. Przez dwie kadencje był dziekanem Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 1965-1972 pracował jako prorektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.  
Zmarł 3 grudnia 1990 r. w Toruniu. 
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski , Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotą Honorową Odznaką Ligi Ochrony Przyrody. Był laureatem Nagrody I stopnia Ministra Szkolnictwa Wyższego.       
Błędzki Leszek A., Giziński Andrzej, Prof. Józef Stanisław Mikulski, „Wiadomości Hydrobiologiczne”, 1991 s. 239-241; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 272; [[|S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Urbańczyk Stanisław, Uniwersytet za kolczastym drutem, Kraków 1969, s. 272; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 405;