Z Małopolska w II Wojnie Światowej

'ROBEL Jan Zygmunt'.       

Urodzony w 1889 r. w Krakowie. Studiował chemię i medycynę w Uniwersytecie Jagiellońskim. Studiów medycznych jednak nie ukończył. W 1912 r. obronił doktorat w Zakładzie Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był adiunktem katedry chemii lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego.6 listopada 1939 r. został aresztowany w czasie Sonderaktion Krakau. Na krótko osadzono go w więzieniu Montelupich, potem w koszarach przy ul. Mazowieckiej. Wywieziono go do więzienia we Wrocławiu. Został przeniesiony do KL Sachsenhausen. 8 lutego 1940 r. zwolniono go z obozu. Po powrocie do Krakowa współorganizował tajny Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na polecenie władz konspiracyjnych Uniwersytetu objął funkcję kierownika Oddziału Chemicznego Instytutu Medycyny Sądowej i Kryminalistyki. Zespół pracowników Instytutu pod jego kierownictwem od 20 maja 1943 r. badał dowody rzeczowe zbrodni katyńskiej przywiezione do Krakowa przez Niemców. Oprócz oficjalnej dokumentacji zabranej przez Niemców w czerwcu 1944 r. sporządzono i ukryto kilka kopii dokumentów. Ich część zawierająca odpisy pamiętników jeńców Kozielska przekazano Armii Krajowej. Tą drogą trafiły do Londynu i były wykorzystywane w audycjach informacyjnych. Po wkroczeniu Sowietów do Krakowa został w marcu zatrzymany przez NKWD. Przez 8 tygodni przesłuchiwano go w jednej z tymczasowych siedzib tej służby. Sowieci bezskutecznie stosowali różne techniki śledztwa, łącznie z użyciem środków farmakologicznych i hipnozy, w celu ustalenia miejsca przechowywania katyńskich artefaktów. Przez wiele lat po wojnie kierował Oddziałem Chemicznym Instytutu Medycyny Sądowej i Kryminalistyki, a także jego następcą: Instytutem Ekspertyz Sądowych.  
Zmarł w 1962 r.         
Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 273; Jankowski Stanisław Maria, Tajne więzienie NKWD w Krakowie, „Echo Krakowa” 1992 nr 160, s. 1;  Lubaś-Harny Marek, Piechowiak Agnieszka, Kto nie chciał prawdy?, „Gazeta Krakowska” 1998 nr 290 s. 11; Starzak Grażyna, Strażnik przerywa milczenie, „Dziennik Polski” 2000 nr 71 s. 39; Wiszniewska Anna, Historia spod stropowej belki, „Dziennik Polski” 1991 nr 104, s. 3; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 47, 406;