Z Małopolska w II Wojnie Światowej

WILKOSZ Witold.  
Urodzony 14 sierpnia 1891 r. w Krakowie. Syn Jana (profesora języka polskiego w gimnazjum) w Józefy z d. Vopalko. Mieszkał przy ul. Zwierzynieckiej. Był uczniem gimnazjum „u Geotza” w Krakowie. W 1906 r. przeniósł się do III Gimnazjum im Króla Jana III Sobieskiego, gdzie w 1910 r. zdał maturę. Miał niezwykłe zdolności językowe. Opanował języki: francuski, niemiecki, łacinę, grekę, esperanto (w ciągu 3 godzin!), sanskryt i hebrajski. Jeszcze jako uczeń napisał artykuł naukowy o semitologii za który otrzymał członkostwo towarzystwa naukowego Morgenländische Gesselchaft. Ufundowano mu stypendium przeznaczone na sfinansowanie jego kilkumiesięcznych studiów na uniwersytecie w Bejrucie. Po powrocie z Bejrutu podjął studia filologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Dwa lata później przeniósł się na studia matematyczne. W 1912 r. studiował w Turynie. W sierpniu 1914 r. został wezwany przez władze austriackie do powrotu. W latach 1914-1915 walczył w szeregach Legionów Polskich. W 1915 r. podjął ponownie studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył w 1917. W latach 1917-1920 pracował jako nauczyciel w prywatnych gimnazjach polskich w Zawierciu i Częstochowie. Równolegle był słuchaczem wykładów z prawa kościelnego i historii prawa w Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1918 r. bronił pracę doktorską Z teorii funkcji absolutnie ciągłych i całek Lebesgue'a. W 1919 r. otrzymał zlecenie na prowadzenie wykładów na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1920 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie rozprawy O funkcjach ściśle mierzalnych i Duhamelowskich wraz z zastosowaniami do teorii równań całkowych i różniczkowych. Mieszkał przy ulicy Zyblikiewicza 5. Pracował jako docent prywatny, wykładowca matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uzyskał stanowisko profesora kontraktowego. W 1922 r. mianowano go na stopień profesora nadzwyczajnego matematyki i logiki. Był kierownikiem Zakładu Matematyki i Logiki Matematycznej Instytutu Matematycznego Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1936 r. został mianowany na stopień profesora zwyczajnego. Był także filologiem i językoznawcą. Czynnie uczestniczył w rozwoju radiotechniki i radiofonii. Zbudował pierwszy krótkofalowy aparatu do celów leczniczych. Wygłaszał pogadanki radiowe, m.in. o tematyce matematycznej, a także na kursach organizowanych w różnych miastach przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W sierpniu 1939 r. przeprowadził się do „domu profesoreksiego” przy Placu Inwalidów 4. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej. Został zbadany przez urzędowego lekarza dr Ciełkiewicza i uznany za chorego. Niemcy uznali go za niezdolnego do umieszczenia w obozie. Zwolniono go 8 lub 9 listopada 1939 r. 14 listopada 1939 r. otrzymał nakaz opuszczenia zajmowanego wraz z rodziną mieszkania. W 1940 r. podjął pracę nauczyciela w szkole handlowej mieszczącej się w gmachu Instytutu Matematycznego. Dodatkowo pracował w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych przy ulicy Łobzowskiej 39. Chorował na skutek zimna panującego w salach wykładowych. Zalecono mu wyjazd do Sanatorium Ubezpieczalni Społecznej w Radziszowie koło Skawiny. W sanatorium uznano jego stan zdrowia za beznadziejny i odesłano go do Krakowa.     
Zmarł na zapalenie płuc 31 marca 1941 r. w Krakowie.     
Był żonaty, miał córkę.         
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Sygn. II 619, WF. II 478, WF. II 122; Albiński Marian, Wspomnienia o Banachu i Wilkoszu, (pol.). kielich.amu.edu.pl, 1976. [dostęp 7 stycznia 2021]; Gołąb Stanisław, Witold Wilkosz, Studia z dziejów Katedr Wydziału Matematyki, Fizyki, Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1964, Opr. Zofia Pawlikowska-Brożek; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 41, 275; Lista strat kultury polskiej, Warszawa 1947, s. 305; Relacje pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego o ich losach osobistych i dziejach uczelni w czasie II wojny światowej, Z prac Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria F, Tom 5, Kraków 2005, s. 533 – 539; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Średniawa Bronisław, W dwudziestą rocznicę śmierci Witolda Wilkosza, (pol.). ifpan.edu.pl, 1961, [dostęp 7 stycznia 2021]; Urbańczyk Stanisław, Uniwersytet za kolczastym drutem, Kraków 1969, s. 24; <span class="citation" />Wilkosz Witold (1891-19410 (pol.). wiw.pl. [dostęp 7 stycznia 2021]; Wroński Tadeusz, Kronika okupowanego Krakowa, Kraków 1974, s. 44-46; Zaborowski Jan, Poznański Stanisław, Sonderaktion Krakau, Warszawa 1964, s. 72; Złota Księga Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydział Matematyki i Fizyki, pod red. B. Szafirskiego, Kraków 2000, s. 338 – 339; http://www.wiw.pl/matematyka/Biogramy/Biogramy_21.Asp [dostęp 7 stycznia 2021]; http://www.ifpan.edu.pl/ON-1/Historia/art/28wil.pdf[dostęp 7 stycznia 2021]; http://krakowianie1939-56.mhk.pl/pl/archiwum,1,wilkosz,3797.chtm[dostęp 7 stycznia 2021];