Z Małopolska w II Wojnie Światowej

ZOLL Fryderyk jr. 
Urodzony 1 lutego 1865 r. w Krakowie. Syn Fryderyka (profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Heleny z d. Seeling-Saulenfels. Miał brata Antoniego. Był uczniem krakowskiego gimnazjum. W 1883 r. podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1887 r. obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1887 - 1890 pracował w Prokuratorii Skarbu w Wiedniu. Od 1889 r. kontynuował studia na uniwersytetach w Lipsku, Berlinie, Halle, Getyndze i Paryżu. W latach 1890 - 1897 był pracownikiem Ministerstwa Handlu w Wiedniu. W 1895 r. habilitował się na Uniwersytecie Wiedeńskim. Podjął pracę na stanowisku docenta w Katedrze Prawa Cywilnego Austriackiego Uniwersytetu Wiedeńskiego. W 1897 r. przeniósł się na stanowisko kierownika Katedry Prawa Cywilnego na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1898 r. został mianowany na stopień profesora nadzwyczajnego. Był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1917 r. członkiem honorowym). Od 1899 r. uczestniczył w pracach Komisji Prawniczej Akademii Umiejętności. W 1900 r. mianowano go profesorem zwyczajnym. Wykładał prawo rzeczowe i autorskie, prawo ochrony wynalazków, wzorów i znaków towarowych oraz zasady prawnego zwalczania nieuczciwej konkurencji. Trzykrotnie wybierano go na stanowisko dziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego: w latach 1907-1908, 1925-1926 i 1933-1934. W 1912 r. wybrano go na rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 1913 r. wybrano go na dwuletnią kadencję prorektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1913–1918 współpracował z Ministerstwem Sprawiedliwości w Wiedniu – był członkiem Komisji dla Reformy Prawa Międzynarodowego Prywatnego. W 1914 r. został powołany na członka-korespondenta Akademii Umiejętności w Krakowie. W latach 1914–1916 był wiceprezydentem Rady Szkolnej Krajowej. W latach 1914-1931 był radnym miasta Krakowa. W latach 1915–1916 pełnił funkcję wiceprezydenta Krakowa. W latach 1916-1918 był wiceprezesem Rady Szkolnej we Lwowie. Od 1919 r. był członkiem Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej. Od 1921 r. był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od 1928 był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. W 1929 r. został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach 1931–1939 był delegatem Polskiej Akademii Umiejętności ds. Domu Polskiego w Wiedniu. W 1935 przeszedł na emeryturę z tytułem profesora honorowego. Kontynuował pracę wykładowcy. W 1935 r. zgodnie z prośbą polskich władz państwowych pojechał na zjazd prawników do Niemiec, został wówczas członkiem-korespondentem Akademii Prawa Niemieckiego. Uczestniczył w Międzynarodowych Konferencjach Prawniczych w Warszawie, Lugano, Genewie, Hadze i Rzymie. W 1937 r. Uniwersytety Wileński i Jana Kazimierza we Lwowie nadały mu tytuły doktora honoris causa. Został aresztowany 6 listopada 1939 r. w czasie Sonderaktion Krakau. Przy aresztowaniu zrewidowano go i uderzono kolbą karabinu w plecy. Po przewiezieniu krytą ciężarówką przez Gołębią, Wiślną, Zwierzyniecką, Podwalem, Karmelicką, Alejami Trzech Wieszczów do więzienia Montelupich został wpisany do więziennej ewidencji. 7 listopada 1939 r. ok. 10,00 rano przewieziono go do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej i zwolniono do domu (wg niepotwierdzonych danych na osobistą interwencję Prezydenta Akademii Prawa Niemieckiego i zarazem Gubernatora Generalnego Hansa Franka). Brał udział w tajnym nauczaniu na konspiracyjnym Uniwersytecie Jagiellońskim. Egzaminował studentów IV roku prawa. W 1946 r. wybrano go na stanowisko przewodniczącego Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności. W 1948 r. Uniwersytet Jagielloński nadał mu tytuł doktora honoris causa.
Zmarł 23 marca 1948 r. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.   
Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi, austro-węgierskimi Krzyżem Komandorskim Orderu Franciszka Józefa i Krzyżem Kawalerskim Orderu Korony Żelaznej.        
Od 30 czerwca 1895 r. był żonaty z Adelą Hoche (1875–1970). Miał dwóch synów: Fryderyka (1899–1986) i Józefa (1904–1966) oraz córkę Marię (zamężną Łuszczkiewicz, 1901–1998).     
Alma Mater w podziemiu, Kraków 1964, s. 256; Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 3: P–Z (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985; Grodziska Karolina, Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803–1939) Kraków 1987; Gwiazdomorski Jan, Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1969, s. 33, 275; Homola-Skąpska Irena, Ze wspomnień Fryderyka Zolla, Kraków 1984 nr 4 s. 38; Łoza Stanisław, Czy wiesz kto to jest? Warszawa 1938, s. 849; Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, (red.) Jan Wiktor Tkaczyński, Kraków 2018, s. 332; Przed uroczystościami na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, „Gazeta Lwowska”1937 nr 126 s. 2, z 10 czerwca; S. Jerzy, Kto to przypomni Niemcom? http://web.archive.org/web/20110719042740/http://lists.ceti.pl/pipermail/wiec/20071011/011790.html [dostęp 19 czerwca 2020]; Wnuk Włodzimierz, Mortui sunt ut liberi vivamus, „Kierunki” 1964 nr 20, s. 3-6; Żukowski Przemysław Marcin, Misja profesora Fryderyka Zoll (młodszego) do Niemiec w 1935 r., „Przegląd Zachodni”, 2004, z. 1, https://www.academia.edu/3151772/P_M_%C5%BBukowski_Misja_profesora_Fryderyka_Zoll_m%C5%82odszego_do_Niemiec_w_1935_r_Przegl%C4%85d_Zachodni_2004_z_1 [dostęp 9 kwietnia 2021];