Z Małopolska w II Wojnie Światowej

DADAK Jan.

Urodzony 21 kwietnia 1902 r. w Krakowie. Syn Józefa i Katarzyny z d. Drabek. Mieszkał przy ul. Felicjanek 21. Ukończył szkołę ludową i gimnazjum realne w Krakowie. W październiku 1917 r. wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego w Bolechowie. 1 listopada 1918 r. wstąpił do 5. pułku piechoty w Krakowie w stopniu kaprala i został natychmiast wysłany na front ukraiński. Jako dowódca plutonu 5. pułku piechoty brał udział w walkach o Przemyśl i Lwów. 13 grudnia 1918 r. w walkach pod Janowem został ranny. Był leczony w szpitalu we Lwowie, a następnie w Krakowie. 30 stycznia 1919 r., wraz ze Szkołą Podoficerską do której go skierowano, wrócił na front w pociągu pancernym „Śmiały”. Po zakończeniu walk został wraz ze Szkołą przeniesiony do Ostrowi-Komorowa, a później ponownie na front bolszewicki. Został po raz drugi ranny. Był leczony w szpitalach w Głębokiem i Wilnie. 28 marca 1919 r. przydzielono go do kompanii technicznej 5. pułku piechoty. Chorował na tyfus. 30 stycznia 1921 r. został zdemobilizowany. W czerwcu 1921 r. zdał maturę. Pracując studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Należał do Związku Strzeleckiego. Od 1 listopada 1925 r. był komendantem Oddziału Przysposobienia Wojskowego „Związek Strzelecki” w Krakowie. 20 czerwca 1927 r. został powołany na ćwiczenia rezerwistów w 20. pułku piechoty. 25 czerwca 1927 r., po zakończeniu ćwiczeń, został mianowany na stopień podporucznika piechoty ze starszeństwem z 1 lipca 1925 r. 3 czerwca 1929 r. powołano go na kolejne ćwiczenia do 20. pułku piechoty. 18 maja 1931 r. został powołany na ćwiczenia do Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu. 21 stycznia 1933 r. obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim pracę doktorską „Żydzi w powstaniu styczniowym”. 17 kwietnia 1937 r. został skazany przez oficerski Sąd Honorowy dla oficerów młodszych przy Komendzie Garnizonu Kraków na surową naganę za obrazę innego oficera (w miejscu publicznym wyraził się niepochlebnie o jego przydatności w armii). W czasie okupacji i po wojnie był pracownikiem Dyrekcji Poczty w Krakowie, mieszkał na Starej Olszy. Należał do Armii Krajowej. Używał pseudonimów „Doktor”, „Groźny”, „Kurnatowski”, „Topór”. Został awansowany na stopień porucznika. W 1943 r. inspekcjonował zajęcia Szkoły Podchorążych prowadzonej przez krakowskie Szare Szeregi. Został awansowany na stopień kapitana. Był szefem Kierownictwa Dywersji Inspektoratu Kraków Armii Krajowej, później szefem sztabu Inspektoratu Kraków Armii Krajowej. W maju 1943 r. przeszedł z Inspektoratu do Obwodu Kraków-Miasto Armii Krajowej i objął funkcję oficera wywiadu (zastąpił na tym stanowisku Andrzeja Kuczalskiego „Rabatin”). 20 lipca 1943 r. (wg innych źródeł w maju 1943 r.) został aresztowany na krakowskim Dworcu Głównym wraz z łączniczką Biura Informacji i Propagandy Zofią Kupiec „Teresa”. W czasie wstępnych przesłuchań został pobity, później był przesłuchiwany przy użyciu tortur przez Heinricha Hamanna  (informacja raczej błędna - w tym czasie Heinricha Hamanna nie było jeszcze w Krakowie, służył w Nowym Sączu) przy ul. Pomorskiej 2 (wiązany w kabłąk, bity po podeszwach, rażony prądem i przypalany w stopy gazetami). W drugiej połowie 1944 r. wyrzucił przez okno z więzienia Montelupich na ul. Kamienną gryps do narzeczonej. Został wywieziony do KL Gross Rosen. Przeżył wojnę. Wrócił do Krakowa We wrześniu 1945 r. ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną ds. byłej Armii Krajowej. Pracował w Dyrekcji Okręgowej Poczty i Telekomunikacji w Krakowie.

Archiwum Delegatury UOP Kraków sygn UOP 71/III (obecnie w Instytucie Pamięci Narodowej w Krakowie) Kuczalski Andrzej - akta śledcze; Centralne Archiwum Wojskowe – akta odznaczeniowe KN 4.11.1933, akta personalne AP 631; Czerpak Stanisław, Wroński Tadeusz, Ulica Pomorska 2, Kraków 1972, s. 164; Dąbrowa-Kostka Stanisław, W okupowanym Krakowie, Warszawa 1972, s. 135; Hein Wincenty, Jakubiec Czesława, Montelupich, Kraków 1985, s. 122, 386; Komunikat Komisji Likwidacyjnej dla spraw byłej Armii Krajowej w Krakowie, „Dziennik Polski” 1945 nr 232 s. 1; Kot Tadeusz, Oni walczyli o Polskę! „W marszu 1939-1945” 1987 nr 11 s. 62; Nuszkiewicz Ryszard, Uparci, Warszawa 1983, s. 206, 207; Rocznik oficerski rezerw 1934, Warszawa 1934, Ministerstwo Spraw Wojskowych Biuro Personalne, L.Dz. 250/mob 34, s. 46; Rytlewski Jerzy, Zgrupowanie „Żelbet” Kraków 6 DP AK, „W marszu 1939-1945” 1987 nr 11 s. 87; Szare Szeregi. Harcerze 1939-1945, t. I, Warszawa 198, s. 149;